Trần Thị Tuyết Nga
Trong các yếu tố cấu thành
nên một trường đại học, thư viện là một bộ phận quan trọng. Đó là một yếu tố
không thể thiếu để đảm bảo cho việc dạy và học đạt hiệu quả, góp phần thực sự
đổi mới giáo dục đại học. Thông qua việc phục vụ các giảng viên, cán bộ nghiên
cứu, học viên, sinh viên và nghiên cứu sinh, thư viện tham góp vào toàn bộ quá
trình đào tạo và nghiên cứu của trường đại học.
Và đó cũng là những tiền đề để
người học có thể có được những kỹ năng cần thiết thực hiện việc tự nghiên cứu
và hoàn thiện sau này. Trong việc phát triển văn hóa đọc, vấn đề đọc sách của
giảng viên, sinh viên cần phải đặt vào thứ tự ưu tiên số một. Đặc biệt là trong các trường sư phạm, nơi đào tạo
ra các kỹ sư tâm hồn cho đất nước.
Đại học Sư phạm Thành phố
Hồ Chí Minh là một trong 14 trường đại học trọng điểm quốc gia, một trong hai
trường đào tạo cán bộ giáo viên lớn nhất cả nước. Trường hiện có 22 khoa với
tổng số cán bộ giảng viên, nhân viên của trường là trên 800, số sinh viên của
trường đã lên tới 26.000. Để phục vụ cho một số lượng người đọc lớn như vậy,
Thư viện Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh đã phải hết sức nỗ lực về mọi
mặt.
Trước hết, thư viện đã
dành sự quan tâm cho việc xây dựng, phát triển vốn tài liệu, nguồn lực thông
tin. Hiện nay, thư viện có 61.818 bản sách; 294 loại báo, tạp chí, 258 báo cáo
kết quả nghiên cứu, 344 công trình nghiên cứu khoa học, 3.043 luận văn luận án,
1.354 đĩa CD-ROM...
Là một trường sư phạm có
đa lĩnh vực đào tạo, nhu cầu về sách của bạn đọc tại thư viện rất đa dạng và
phong phú, hầu như sách của tất cả các môn loại tri thức đều được bạn đọc mượn,
đọc. Sách được yêu cầu nhiều là văn học, lịch sử, chính trị, kinh tế, sách tham
khảo cho sinh viên, sách nghiên cứu, sách phục vụ cho học tập, nghiên cứu.
Qua trực tiếp quản lý,
theo dõi công tác phục vụ bạn đọc chúng tôi thấy nhu cầu đọc của sinh viên, học
viên ngày càng phong phú. Lượng người đọc đến thư viện ngày một đông, đặc biệt
là vào các kỳ thi. Điều đó cho thấy: Đọc sách và khai thác thông tin luôn là
một vấn đề được sinh viên hết sức quan tâm, đó là dấu hiệu cho thấy văn hóa đọc
vẫn đang tiếp tục được phát triển trong nhà trường, đặc biệt là trong bối cảnh
thực hiện đào tạo theo tín chỉ.
Để thu hút bạn đọc đến với
thư viện, không chỉ dừng lại ở việc tổ chức xây dựng các cơ sở dữ liệu, thư
viện còn tiến hành biên soạn các loại thư mục khác nhau. Thư mục giới thiệu
sách mới và thư mục báo tạp chí được biên soạn hàng tháng đã giới thiệu kịp thời
tới đông đảo các giáo viên và học sinh các tài liệu mới nhập vào thư viện và
những bài được đăng trong các tạp chí để mọi người có thể dễ dàng khai thác, sử
dụng. Thư viện thực hiện việc cung cấp thông tin theo yêu cầu. Đây là một dịch
vụ giúp cho người đọc có thể được đáp ứng một cách tối đa các nhu cầu sử dụng
thông tin phục vụ nghiên cứu, giảng dạy và học tập. Thư viện còn hỗ trợ các
giảng viên trong việc xây dựng các bài giảng giáo án điện tử.
Từ thực tế hoạt động của
một thư viện trường đại học, chúng tôi thấy việc quan tâm đầu tư cho các thư
viện đại học là một vấn đề cần đặc biệt được Chính phủ, Bộ Giáo dục và Đào tạo
và Ban giám hiệu của các trường quan tâm. Để các thư viện có thể đáp ứng ngày
một tốt hơn nhu cầu đọc của giảng viên, sinh viên chúng tôi xin đưa ra một số
đề xuất sau:
Thứ nhất: Cần phải tăng cường thêm ngân sách
để bổ sung tài liệu phù hợp với nhu cầu bạn đọc
Công tác bổ sung có lựa
chọn nhằm xây dựng được một vốn sách báo thư viện phù hợp với đặc điểm của các
ngành đào tạo và thỏa mãn được nhu cầu đông đảo của giảng viên, sinh viên, gắn
với đặc thù đào tạo của nhà trường. Đặc biệt cần xây dựng được kho sách, tài
liệu giáo trình, tài liệu tra cứu, tham khảo đầy đủ, phong phú, thỏa mãn được
nhu cầu nghiên cứu, học tập của giảng viên, sinh viên. Bên cạnh đó, cán bộ bổ
sung phải thường xuyên nắm được nhu cầu đọc của bạn đọc; luôn trao đổi với các
thủ thư, với bạn đọc ở phòng phục vụ để biết bạn đọc đang thích đọc loại sách
nào, đang có yêu cầu về cuốn sách nào là nhiều nhất để kịp thời và tìm cách bổ
sung được sách theo yêu cầu một cách nhanh nhất và đầy đủ nhất, cuốn hút được
người đọc đến với thư viện. Cán bộ bổ sung cũng cần phải theo dõi các chuyên
mục giới thiệu sách hay trên đài báo, trao đổi thông tin với các chuyên gia
trong từng lĩnh vực có liên quan đến thông tin sách báo để bổ sung kịp thời các
sách mà bạn đọc đang quan tâm muốn đọc.
Vốn sách phong phú và có
chất lượng sẽ cuốn hút được bạn đọc, đồng thời góp phần nâng cao được ý thức
đọc sách người đọc, đặc biệt là sinh viên qua việc thỏa mãn nhu cầu đọc, sẽ làm
cho họ quan tâm nhiều hơn đến việc tìm hiểu, đọc được, mở rộng kiến thức về mọi
mặt.
Thứ hai: Cần đổi mới và nâng cao chất lượng của
công tác phục vụ
Thư viện phải luôn mở rộng
các loại hình dịch vụ, đổi mới và nâng cao chất lượng của công tác phục vụ bạn
đọc. Ngoài vốn sách phong phú, cần thiết phải xây dựng tổ chức được các loại
kho sách để kích thích cuốn hút từng loại đối tượng và làm thỏa mãn nhu cầu của
họ. Ứng dụng tốt công nghệ thông tin vào công tác phục vụ bạn đọc, tạo điều
kiện cho bạn đọc tra cứu thông tin tốt nhất, thuận lợi nhất. Cần xác định được
các nhóm bạn đọc và đối tượng bạn đọc tích cực để có chính sách ưu tiên phục
vụ, làm cho họ ngày càng gắn bó với thư viện, yêu quý sách báo và trở thành
người tích cực tuyên truyền sách báo thư viện và thu hút thêm người đọc đến với
thư viện. Cán bộ phục vụ luôn tận tụy với bạn đọc, nắm bắt tốt nội dung kho
sách để thỏa mãn nhu cầu tra cứu thông tin, tìm sách của bạn đọc; góp phần định
hướng nhu cầu đọc cho họ và cùng họ trao đổi giải quyết những khúc mắc cần
thiết liên quan đến sách báo, thư viện... Công tác phục vụ có chất lượng, thủ
thư có lòng yêu nghề, ham học hỏi, nắm kỹ nội dung kho sách và vốn sách quý,
sách hay, thường xuyên gần gũi giúp đỡ bạn đọc, giúp họ thỏa mãn nhu cầu tìm
sách và đọc sẽ góp phần quan trọng nâng cao được ý thức đọc sách của người đọc.
Thứ ba: Đẩy mạnh công tác tuyên truyền giới
thiệu sách
Để cuốn hút các đối tượng
bạn đọc đến với sách, báo, ngoài các các hình thức trưng bày, triển lãm sách;
thư viện đại học cần chú ý tổ chức nhiều cuộc tuyên truyền giới thiệu sách, nói chuyện chuyên đề; sinh hoạt câu lạc bộ; tọa
đàm khoa học.
Thư viện cần biên soạn các
loại thư mục giới thiệu sách mới, sách chuyên đề, thư mục các nhân vật... để
giúp bạn đọc nắm bắt kịp thời các tài liệu mới, qua đó giúp họ nắm được nội
dung sách cần tìm, cần đọc dễ dàng và nhanh chóng hơn.
Thứ tư: Cần đẩy
mạnh công tác đào tạo người dùng tin
Đây là một nội dung rất
quan trọng đối với các trường đại học. Để có thể biến quá trình đào tạo thành
quá trình tự đào tạo, cần chú ý đến việc trang bị cho người dùng tin, người đọc
các kiến thức và kỹ năng khai thác và sử dụng thư viện, phương pháp đọc. Ngoài
việc giới thiệu về thư viện, nguồn lực thông tin, bộ máy tra cứu và các tra
tìm, các thư viện đã dạy cho sinh viên tiếp cận với nguồn thông tin trên
Internet và các kỹ năng tra cứu nâng cao, phương pháp trích dẫn...
